ชื่อคำเงาะ อาจเห็นภาพ เงาะ
ชื่อคำแสด อาจนึกถึงสีแสด
ไม่ว่าจะนึกถึงอะไร ล้วนสื่อความหมายตรง
คล้าย เงาะ เพราะ ลักษณะผลเหมือนเงาะ
สีแสด เพราะ เมื่อเอาเมล็ดมาต้มหรือแช่น้ำ จะได้สีแสด สำหรับใส่ขนม เป็นสีธรรมชาติ
และก็ยังมีชื่ออื่นๆ เรียก แตกต่างกันตามท้องถิ่น ที่อาจสื่อความหมายคล้ายๆกัน
หากจะถามว่าต้นคำเงาะ หรือคำแสด ปลูกในบ้านได้ไหม ตอบว่าได้
เพราะ ดอกสีสวย
ได้เมล็ดมาใช้ประโยชน์
ดอกสวยอย่างนี้
ลักษณะของดอก
ดอกแก่ จะร่วงหล่น เกิดผล อ่อน และต่อเป็นผลแก่
จนเมื่อดอกร่วงหมดแล้ว จะเป็นช่อผล คล้ายผลเงาะ
ผลแก่ จะเปลี่ยนเป็นสีส้มน้ำตาล ลักษณะผลแก่จะแตกคาต้น เราต้องเก็บก่อน เพื่อจะได้ใช้ประโยชน์จากเมล็ด แต่หากเราไม่เก็บปล่อยให้แก่มากๆ ก็จะแตกผลคาต้น เมล็ดร่วงหล่นบนพื้น เราไม่ควรเก็บเมล็ดแตกที่ร่วงมาทำสีใส่อาหาร อาจเปื้อนดิน หรือมีเชื้อรา
ถ้าเราจะนำเมล็ดมาทำสีใส่อาหาร หรือเครื่องดื่ม ก็ควรเก็บผลแก่ ก่อนที่ผลจะแตก เราก็จะได้ช่อผลสมบูรณ์ นำมาวางในร่มให้แห้ง ก็จะแตกผล หรือผลปริแยกให้เห็นเมล็ด หากผลใดที่ไม่แตก เราก็แกะเอาเมล็ดได้ไม่ยาก
การแตกผล
เมล็ดร่วงหล่น เหลือแต่เปลือก
เมล็ด จะมีมากมาย เพียงพอที่เราจะเอาไปทำ เป็นสีผสมอาหาร
เราสามารถนำเมล็ดไปเพาะพันธุ์ได้
และเราก็จะมีต้นคำเงาะ หรือคำแสด หรือ คำไทย ไว้เป็นสีธรรมชาติ เป็นทั้งอาหาร ผสมขนม ผสมสีเครื่องดื่มและยังได้สรรพคุณสมุนไพรในบ้านของเราเอง
©สุภฎารัตน์