การขี่จักรยานเพื่อสุขภาพและลดการใช้พลังงาน เป็นกระแสของทางเลือกที่ได้รับความนิยมมากขึ้น พร้อมกับการเรียกร้องพื้นที่จักรยานบนท้องถนน ทั้งพื้นที่ที่เป็นทางจักรยานและพื้นที่สิทธิของการใช้ถนน
แต่การขี่จักรยานบนท้องถนนทุกวันนี้ ไม่ง่ายเลย เพราะไม่ว่าเหตุผลใด ที่ไม่มีทางจักรยาน ทำให้การใช้จักรยานบนถนนต้องใช้ความระมัดระวังอย่างสูง
ในเขตเมืองหรือเขตการท่องเที่ยว มีการจัดจักรยานเพื่อการเช่า รวมทั้งมีการจัดจักรยานเป็นส่วนหนึ่งของโปรแกรมท่องเที่ยวในหลายพื้นที่ และการใช้รูปแบบขี่จักรยานเพื่อการสร้างเสริมสุขภาพและทำกิจกรรมร่วมกัน ดังนั้นคนขี่จักรยาน ควรได้รับการฝึก การแนะนำเกี่ยวกับกฎจราจร และการเลือกจักรยานที่เหมาะสม มีความปลอดภัย และมีความเข้าใจเกี่ยวกับ การประกันภัยที่เกี่ยวกับอุบัติเหตุทางจราจรต่างๆ
คนบนท้องถนน ไม่ว่าจะขับขี่ยานพาหนะใด ก็ต้องยอมรับกติกาสิทธิของการใช้ถนน เพียงแต่ข้อจำกัดของถนน ทำให้ หลายคนก็บ่นว่า คนขี่จักรยานทำให้เกิดความเสี่ยงบนท้องถนน ซึ่งไม่ใช่เรื่องสิทธิ แต่เป็นจังหวะของการเลี้ยว จังหวะของการเปลี่ยนเลน หรือกระทั่งว่า นักท่องเที่ยวขี่เป็นอย่างเดียว ไม่สนใจว่า คนอื่นจะเสี่ยงอย่างไร จุดนัดพบจึงควรเป็นการพบกันในทางความคิดด้วย ว่าเราจะแบ่งปันอย่างไร ในแต่จังหวะของสถานการณ์บนท้องถนน
บางประเทศ การใช้จักรยานปะปนสับสนกับรถสารพัดประเภทบนท้องถนนเป็นเรื่องธรรมดา เช่น ในจีน ในเวียตนาม ดังนั้น เมื่อมีนักท่องเที่ยวที่เคยชินกับการใช้จักรยานแบบนั้นมาบ้านเรา และอาจใช้ความเคยชินเดิมมาขี่จักรยานในเมืองไทย ก็อาจเป็นปัญหาได้
อย่างไรก็ตาม มีประเด็นหนึ่งที่เป็นปัญหาคือ การขี่จักรยานในยามโพล้เพล้ ยามเช้า ยามแสงสลัว หรือกระทั่งแสงมืด หากไม่มีสัญญานไฟก็อาจทำให้เกิดอุบัติเหตุได้ง่าย เช่น กลุ่มขี่จักรยานตอนเช้า ออกกำลังกายของกลุ่มผู้สูงอายุ
ดังนั้น ในเวลาที่แสงน้อย ช่วงมืดค่ำหรือเช้ามืด ควรมีเครื่องมือช่วยให้สามารถมองเห็นคนขี่จักรยานได้ จะมีสองส่วนคือ ส่วนตัวคนขี่จักรยานและส่วนตัวรถจักรยาน คือ
ส่วนตัวคนขี่จักรยาน คือ เสื้อผ้า ควรใส่เสื้อผ้าที่เหมาะสม และควรมีแถบสะท้อนแสงติดทั้งด้านหน้าและด้านหลัง บางคนติดด้านหลัง หรือด้านหน้าอย่างเดียวจะไม่เพียงพอ ควรติดทั้งสองด้าน เสื้อผ้าที่สวมใส่
สำหรับหมวก ควรสวมหมวกนิรภัยสำหรับจักรยาน รองเท้าไม่ควรเป็นรองเท้าแตะ ควรเป็นรองเท้าหุ้มข้อ ที่อาจมีแถบสะท้อนแสงอยู่ด้วยก็จะยิ่งดี
ส่วนตัวรถจักรยาน ก็เป็นสิ่งสำคัญที่จะต้องมีสัญญานไฟหรือแถบสะท้อนแสง ควรติดทั้งด้านหน้าและด้านหลังของตัวจักรยาน บางคนติดด้านหน้า แต่ไม่รู้ว่าบางจังหวะของขี่ต้องเปลี่ยนช่องทาง ทำให้รถตามมามองไม่เห็น ดังนั้นการเพิ่มไฟให้มองเห็นจึงต้องติดทั้งด้านหน้าด้านหลัง
ปัจจุบันมีไฟสัญญาณสำหรับติดจักรยาน มีแถบสะท้อนแสงที่สามารถนำมาติดเสื้อผ้า หรือส่วนต่างๆของรถได้ ดังนั้นลองสำรวจรถจักรยานของท่าน หรือของสมาชิกกลุ่ม ว่ามีอุปกรณ์ครบหรือไม่ ถ้าไม่มีควรจัดหาหรือช่วยกันอย่างไร
แม้จะมีการรณรงค์ให้แบ่งปันน้ำใจบนท้องถนนให้จักรยาน แต่ อะไรก็เกิดขึ้นได้ ถ้ามัวแต่คาดหวังแบบนั้น อาจสายเกินไป เราควรตั้งธงความปลอดภัยของตัวเราเป็นที่ตั้งเป็นอันดับแรก พื้นที่จักรยานอาจมีข้อจำกัด แต่พื้นที่น้ำใจ ไม่ควรมีขีดจำกัด
สิ่งสำคัญคือเราทุกคน ต้องไม่ประมาท มีสติ เคารพกฎจราจร
สุภฎารัตน์ สุธีพรวิโรจน์
หมายเหตุ ลงพิมพ์ในหนังสือพิมพ์ไทยนิวส์ ฉบับวันอังคารที่ 25 มิย.56 คอลัมน์คุ้มครองผู้บริโภค หน้า 7