มีหลายคนถามว่า เวลาเราไปซื้อต้นไม้ แล้วเอามาปลูกในบ้าน เรามักสงสัยว่า ทำไมต้นไม้เราไม่งาม เหมือนที่เขาขาย เราร้องเรียนได้ไหม
การปลูกต้นไม้ให้งาม เขียวดี ดอกงาม หรือต้นเล็กนิดเดียวมีลูกมีผล ที่มีขายในร้านต้นไม้ทั้งหลายนั้น เป็นเรื่องนี้พูดยากจริงๆ ว่าหลอกลวงผู้บริโภคหรือเปล่า
ถึงอย่างไรร้านต้นไม้ส่วนใหญ่ถือเป็นร้านค้าที่เกื้อกูลให้เกิดการปลูกต้นไม้ปลูกพืชผัก เป็นร้านที่มีประโยชน์มากกว่ากลุ่มสินค้าฟุ่มเฟื่อยอื่นๆ
และการซื้อปลูกต้นไม้มาปลูก มีประเด็นที่ควรคิดหลายข้อ เช่น ต้นไม้สำหรับขาย อาจเป็นการสร้างต้นไม้ด้วยการใช้ ปุ๋ย สารเร่งดอกเร่งผล เร่งราก สารพัด
เรื่องความรู้ในการปลูกต้นไม้ชนิดนั้น รวมทั้งการดูแล การได้รับแสงมากแสงน้อย หรือฤดูกาล ต้น หรือเมล็ดพันธุ์ก็มีส่วนมากในการเติบโต ยิ่งเป็นพันธุ์ใหม่ๆ ยิ่งมีข้อจำกัดมาก
ถ้าเป็นไม้พันธุ์พื้นเมือง เราก็ว่าโตช้า หรือเราไม่อยากจะเริ่มตั้งแต่เพาะหรือต้นเล็ก อยากได้ต้นโตๆ ได้ดอกได้ผลเร็วทันใจ ดังนั้นการสำรวจค่านิยมของตนเองก็จะช่วยทำให้เราเลือกต้นไม้ได้ว่า เราต้องการแบบไหน ไม่กลัวที่จะเริ่มตั้งแต่ต้นเล็ก อดทนดูแล หาความรู้เพิ่มเติม ถ้าไม่อดทน ใจร้อน อาจลงท้ายด้วยการยอมแพ้
ก่อนซื้อก็ถามสักหน่อยว่า ปลูกแบบไหนดูแลอย่างไร หาความรู้เพิ่มเติมจากเว๊บไซต์ ตะลุยดูประสบการณ์จากคนอื่น แล้วก็เดินท่อมๆดู รอบบ้าน ปลูกในกระถางหรือลงดินดี วางแผนปลูกตรงไหนอย่างไร การปลูกลงดินทำให้ต้นไม้เติบโตเต็มที่ ก็ไม่ต้องหาภาชนะปลูก หรืออาจใช้วิธีผสมผสานปลูกลงดินบ้าง ปลูกในกระถางบ้าง เป็นการแต่งสวนไปในตัว
หากท่านมีพื้นที่น้อยก็หาวิธีดู มีหลากหลายวิธี มีการดัดแปลงภาชนะสารพัดมาใช้ในการปลูก เช่นการปลูกบนดาดฟ้า ปลูกในกระถาง ปลูกในถุงดำ ปลูกในตะกร้า ถุงปุ๋ย รางไม้ไผ่ ยางรถ เลือกกระถางหรือภาชนะที่เหมาะสมกับพืชที่เราจะปลูก
การซื้อดิน ควรดูฉลากด้วย ว่า ดินแต่ละชนิด มีส่วนผสมอย่างไร เหมาะสำหรับการปลูกแบบไหน หรือหากจะทำน้ำหมักชีวภาพ ที่ต้องซื้อหัวเชื้อ หรือ ซื้อน้ำหมักชีวภาพที่บรรจุขวดขายทั่วไป ควรดูวันเดือนปีที่ผลิตด้วย เพราะเป็นน้ำหมักพร้อมใช้ จะมีอายุสั้นมาก จุลินทรีย์อาจเหลือน้อย เมื่อเอาไปรดต้นไม้ก็อาจจะไมได้ผลตามคุณสมบัติของน้ำหมักชีวภาพ ตามที่ควรจะเป็น
ส่วนใหญ่ร้านค้าต้นไม้ในปัจจุบัน จะพร้อมให้ข้อมูลแก่ลูกค้า แต่ถึงอย่างไรก็ตาม ปัญหาการซื้อต้นไม้ที่งามในร้าน มาปลูกที่บ้านเหี่ยวเฉา ไม่โต ไม่ดอก ไม่มีผล นั้นก็เป็นปัญหาที่เกิดขึ้นจริง ดังนั้นเราควรรู้เท่าทันการใช้ปุ๋ยการใช้สารเร่งของร้านต้นไม้
เมื่อมีความรู้บวกกับความเอาใจใส่ เราก็จะเป็นผู้ปลูกที่มือขึ้นคนหนึ่งได้เช่นกัน โดยอาจไม่ต้องใช้สารเร่ง ไม่ต้องใช้สารเคมีฆ่าแมลง ไม่ใช่ปุ๋ยเคมี การที่เราพึ่งตนเอง เรียนรู้อย่างเข้าใจ เปลี่ยนทัศนคติของเรา เราก็จะเป็นผู้ปลูกแบบเกษตรอินทรีย์ ไม่ว่าต้นไม้เพื่อกิน หรือเพื่อความสวยงาม
แต่ถึงอย่างไร เป็นเรื่องน่าคิดว่า เราจะมีวิธีการใดที่จะคุ้มครองผู้บริโภคเกี่ยวกับต้นไม้งามในร้านเอามาปลูกในบ้านไม่โตเหล่านี้ เพราะแม้ความเสียหายจะไม่มาก แต่ก็ทำให้หงุดหงิดเสียอารมณ์ เสียเงิน และเสียความตั้งใจ
สุภฎารัตน์ สุธีพรวิโรจน์
หมายเหตุ ลงพิมพ์ในหนังสือพิมพ์ไทยนิวส์ ฉบับวันอังคารที่ .1 พย…คอลัมน์คุ้มครองผู้บริโภค หน้า 7
